Η υιοθέτηση μιας αποτελεσματικής Κυκλικής Οικονομίας είναι πλέον μια ανάγκη για την ανθρωπότητα, που αντιμετωπίζει επείγοντα προβλήματα σε ότι αφορά την κλιματική αλλαγή και τους πεπερασμένους φυσικούς πόρους. Το περιοδικό «Πλαστικά Χρονικά» έχει επισημάνει από το 2014 την σπουδαιότητα της πρωτοβουλίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και με μια σειρά δημοσιευμάτων έχει συμβάλλει στην εξοικείωση των αναγνωστών του σε αυτή την σημαντική έννοια. Ενώ στην Ελλάδα ακόμη βρισκόμαστε σε βρεφικά βήματα για την υλοποίηση της Κυκλικής Οικονομίας, στη Φινλανδία, οι πρωτοβουλίες, που λαμβάνονται είναι αν μη τι άλλο εντυπωσιακές.

Κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους 2018/2019, περισσότερα από 70.000 παιδιά και νέοι μαθητές στη Φινλανδία παρακολούθησαν μια σειρά μαθημάτων για την Κυκλική Οικονομία. Σε όλα τα επίπεδα της ακαδημαϊκής μόρφωσης από τα δημοτικά μέχρι και τα πανεπιστήμια. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, το 75% των 12χρονων παιδιών στη Φινλανδία γνωρίζουν την έννοια Κυκλική Οικονομία. Στους 15χρονους το ποσοστό πέφτει στο 40%.

Φυσικά αν αυτά τα μεγέθη συγκριθούν με τις αντίστοιχες γνώσεις που υπάρχουν στην Ελλάδα τα αποτελέσματα θα είναι αποκαρδιωτικά. Η Φινλανδία εξελίσσεται ταχύτατα σε ηγέτιδα χώρα στην Κυκλική Οικονομία. Η Κυκλική Οικονομία στην εκπαίδευση γίνεται μέρος της καθημερινότητας στα σχολεία, όπου τα παιδιά σκέφτονται τρόπους για να μειώσουν τα απόβλητα τροφίμων, μαθαίνουν πώς να ταξινομούν σωστά τα απορρίμματα σε εκπαιδευτικές πρωτοβουλίες σε όλες τις βαθμίδες μέχρι και το πανεπιστήμιο.

Κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής πορείας, τα παιδιά μαθαίνουν για τα υλικά αλλά και τις επιχειρηματικές δραστηριότητες, τη σημασία απόκτησης προσωπικών δεξιοτήτων και γνώσεων για να είναι πολύτιμα μέλη μιας κοινωνίας, που έχει υιοθετήσει την Κυκλική Οικονομία. Βασικό σύνθημα της προσπάθειας: «Η Κυκλική Οικονομία είναι ένας σκοπός που αφορά τους πάντες».

 

Πως άρχισε το εγχείρημα

Το 2015 το ιδιωτικό ταμείο «Sitra» άρχισε ένα πρόγραμμα Κυκλικής Οικονομίας, με στόχο να αρχίσει το ταξίδι της Φινλανδίας προς την υιοθέτηση του μοντέλου αυτού. Στην αρχή του προγράμματος, οι πρωτοβουλίες ήταν μικρής κλίμακας. Όπως ένας διαγωνισμός ταινιών μικρού μήκους για μαθητές ηλικίας 15 ετών, όπου θα έπρεπε να παρουσιάσουν τι θεωρούν Κυκλική Οικονομία.

Έπειτα από αυτή την πρωτοβουλία ωρίμασε η ιδέα της πρότασης ενός προγράμματος Κυκλικής Οικονομίας προς το Υπουργείο Παιδείας της χώρας. Σκοπός του προγράμματος ήταν να υποστηριχθεί η εμφάνιση δεξιοτήτων, γνώσεων και κατανόησης της Κυκλικής Οικονομίας στη Φινλανδία, ώστε οι πολίτες να μπορούν να χρησιμοποιούν λύσεις του συγκεκριμένου μοντέλου στην καθημερινότητα τους. Οι δεξιότητες και οι γνώσεις απαιτούνται σε διάφορους τομείς της δημόσιας διοίκησης και των επιχειρήσεων και η εκπαίδευση θα διαδραματίσει βασικό ρόλο στη μετατροπή της γραμμικής οικονομίας σε κυκλική. Έτσι άρχισε η διδασκαλία της στα σχολεία.

 

Η καθιέρωση

Τα αποτελέσματα από το πρώτο έτος οδήγησαν στο συμπέρασμα ότι η διδασκαλία της Κυκλικής Οικονομίας θα καθιερωθεί ως μόνιμο κομμάτι της εκπαιδευτικής διαδικασίας στη Φινλανδία. Η χρηματοδότηση από το ιδιωτικό ταμείο «Sitra» βοήθησε να δημιουργηθεί τα διδακτικό υλικό.

Οι κινήσεις αυτές υποβοηθήθηκαν επίσης από την αύξηση της συνειδητοποίησης για την Κυκλική Οικονομία και την αναφορά από τα μέσα ενημέρωσης για το θέμα. Το 2018, στην ετήσια αξιολόγηση του εκπαιδευτικού συστήματος αναφέρθηκε ότι ο όρος «Κυκλική Οικονομία» έχει γίνει κατανοητός. Η ανατροφοδότηση που έδωσαν οι μαθητές από την διδασκαλία της Κυκλικής Οικονομίας ήταν θετική. Με βάση τα σχόλια τους, πολλοί μαθητές ενδιαφέρθηκαν να επηρεάσουν τη δημιουργία ενός πιο βιώσιμου μέλλοντος και να μάθουν περισσότερα για το θέμα. Οι μαθητές θεώρησαν ότι είχαν κερδίσει πολλές νέες ιδέες και απόψεις για την Κυκλική Οικονομία από τα μαθήματα. «Είναι θαυμάσιο να βλέπουμε τους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους είναι δυνατόν να επιτευχθεί μια Κυκλική Οικονομία τόσο στις επιχειρήσεις όσο και στις δικές μας ζωές και επιλογές. Είναι επίσης σπουδαίο να έχουμε την ευκαιρία να μεταδώσουμε αυτό το χαρούμενο μήνυμα στους μαθητές των δημοτικών σχολείων, διότι όλοι πρέπει να αγκαλιάσουν την Κυκλική Οικονομία» δήλωσε ένας από τους υπεύθυνους εκπαίδευσης.